Antalya Ruhbilim Okulu – Dr.Murat Kemaloğlu Psikoterapi, Psikolojik destek, Psikiyatrist
Benzer İçerikler
Psikolojik rahatsızlıklar, genellikle zihinsel veya psikiyatrik rahatsızlıklar olarak adlandırılır ve bir bireyin yaşamını önemli ölçüde etkileyen ve sıkıntıya neden olan davranışsal veya psikolojik semptom kalıpları ile tanımlanır. Tanısal ve İstatistiksel Zihinsel Bozukluklar El Kitabı (DSM-5 ve DSM-5-TR), bu durumların geniş bir yelpazesini ana hatlarıyla belirtir; anksiyete ve depresyon yaygın örnekler arasındadır. DSM tanı kriterleri sağlarken, belirli tedavileri veya hastalığın seyrini dikte etmediğini unutmamak önemlidir. Ancak, sıklıkla ilaç ve psikoterapinin birleşimini içeren birçok etkili tedavi mevcuttur.
İşte başlıca psikolojik rahatsızlık kategorilerinden bazılarına daha yakından bir bakış:
Nörogelişimsel Bozukluklar
Bu durumlar tipik olarak bebeklik, çocukluk veya ergenlik döneminde teşhis edilir. Gelişimi etkileyen çeşitli zorlukları içerirler:
- Zihinsel Gelişim Bozukluğu: Entelektüel ve adaptif işlevsellikteki eksikliklerle karakterizedir.
- Global Gelişimsel Gecikme: Daha küçük çocuklarda, birden fazla alanda beklenen gelişimsel kilometre taşlarını karşılayamamaları durumunda teşhis edilir.
- İletişim Bozuklukları: Dil, konuşma sesi üretimi, kekemelik ve sosyal iletişimdeki zorlukları kapsar.
- Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB): Sosyal iletişim ve etkileşimde kalıcı eksiklikler ve kısıtlı, tekrarlayıcı davranış, ilgi veya etkinlik kalıpları ile işaretlenir.
- Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): İşlevselliği veya gelişimi engelleyen, kalıcı dikkat eksikliği ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik kalıplarını içerir.
Bipolar ve İlişkili Bozukluklar
Bu bozukluklar, ruh hali, aktivite seviyeleri ve enerjideki belirgin değişimlerle tanımlanır. Bireyler şu epizotları yaşayabilir:
- Mani: Anormal ve kalıcı olarak yükselmiş, genişlemiş veya irritabl ruh hali ve anormal ve kalıcı olarak artan aktivite veya enerjinin belirgin bir dönemi.
- Hipomani: Maninin daha hafif bir şekli.
- Depresyon: Derin üzüntü, ilgi kaybı ve diğer depresif semptomlar dönemleri.
Anksiyete Bozuklukları
Anksiyete bozuklukları, aşırı ve kalıcı korku, endişe ve ilgili davranışsal bozukluklarla karakterizedir. Yaygın tipleri şunlardır:
- Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB): Çeşitli olaylar veya aktiviteler hakkında kronik, aşırı endişe.
- Sosyal Anksiyete Bozukluğu: Yargılanma veya incelenme endişeleri nedeniyle sosyal durumlardan yoğun korku.
- Özgül Fobiler: Belirli bir nesne veya durum hakkında belirgin korku veya anksiyete.
- Panik Bozukluğu: Tekrarlayan beklenmedik panik ataklar.
- Ayrılık Anksiyetesi Bozukluğu: Evden veya bağlı olduğu kişilerden ayrılıkla ilgili aşırı anksiyete.
Travma ve Stresörle İlişkili Bozukluklar
Bu durumlar, stresli veya travmatik olaylara maruz kalmanın ardından ortaya çıkar:
- Akut Stres Bozukluğu: TSSB’ye benzer ancak travmatik olaydan sonraki bir ay içinde ortaya çıkar.
- Uyum Bozuklukları: Belirlenebilir bir stresöre yanıt olarak duygusal veya davranışsal semptomlar.
- Post-Travmatik Stres Bozukluğu (TSSB): Travmatik bir olayın kalıcı olarak yeniden yaşanması, ilgili uyaranlardan kaçınma, biliş ve ruh halindeki olumsuz değişiklikler ve uyarılma ve reaktivitede belirgin değişiklikler.
- Reaktif Bağlanma Bozukluğu: Aşırı yetersiz bakım nedeniyle yetişkin bakıcılara karşı inhibe, duygusal olarak çekingen bir davranış kalıbı ile karakterizedir.
Dissosiyatif Bozukluklar
Dissosiyatif bozukluklar, bilinç, kimlik, hafıza ve algının bütünleşmesinde bozulmaları içerir:
- Dissosiyatif Amnezi: Genellikle travmatik veya stresli nitelikteki önemli otobiyografik bilgileri hatırlayamama.
- Depersonalizasyon/Derealizasyon Bozukluğu: Kendi bedeninden veya zihinsel süreçlerinden kopuk hissetme (depersonalizasyon) veya çevresinden kopuk hissetme (derealizasyon) şeklinde kalıcı veya tekrarlayan deneyimler.
Somatik Semptom Bozuklukları
Bu bozuklukları olan bireyler, belirgin bir tıbbi neden olmaksızın önemli sıkıntıya veya işlevsel bozukluğa neden olan belirgin fiziksel semptomlar yaşarlar:
- Somatik Semptom Bozukluğu: Sıkıntı verici olan veya günlük yaşamda önemli bozulmaya neden olan bir veya daha fazla somatik semptom.
- Hastalık Anksiyetesi Bozukluğu: Ciddi bir hastalığa sahip olma veya edinme saplantısı, somatik semptomların olmaması veya hafif olması durumunda bile.
- Konversiyon Bozukluğu: Tanınmış nörolojik veya tıbbi durumlarla uyumsuz nörolojik semptomlar (örn. güçsüzlük, felç, nöbetler).
Nörobilişsel Bozukluklar
Bu bozukluklar, Alzheimer hastalığı veya Parkinson hastalığı gibi tıbbi bir durumdan kaynaklanan bilişsel işlevde bir düşüşle karakterizedir.
Şizofreni Spektrumu ve Diğer Psikotik Bozukluklar
Bunlar, genellikle düşünce, duygu ve davranışı etkileyen kronik ve ciddi durumlardır ve şunları içerebilir:
- Sanrılar: Çatışan kanıtlara rağmen değişmeyen sabit inançlar.
- Varsanılar: Harici bir uyaran olmaksızın ortaya çıkan algı benzeri deneyimler.
- Düzensiz Konuşma: Tutarsızlık veya sık sık sapma.
- Günlük yaşamı etkileyen diğer semptomlar.
Obsesif-Kompulsif ve İlişkili Bozukluklar
Bu kategori, obsesyonlar (tekrarlayan ve kalıcı düşünceler, dürtüler veya imgeler) ve/veya kompulsiyonlar (tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemler) ile karakterize durumları içerir:
- Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): Obsesyonların, kompulsiyonların veya her ikisinin varlığı ile karakterizedir.
- Beden Dismorfik Bozukluğu: Fiziksel görünümdeki bir veya daha fazla algılanan kusur veya kusurla meşguliyet; bu kusurlar başkaları tarafından gözle görülür değildir veya hafif görünmektedir.
- Biriktirme Bozukluğu: Eşyaları kurtarma ihtiyacı ve onları atma ile ilişkili sıkıntı nedeniyle eşyalardan ayrılmada kalıcı zorluk.
- Trikotillomani (Saç Yolma Bozukluğu): Saç kaybına neden olan tekrarlayan saç yolma.
- Ekskoriasyon (Deri Yolma) Bozukluğu: Deri lezyonlarına neden olan tekrarlayan deri yolma.
Bu bilgiler eğitim amaçlıdır ve profesyonel tıbbi tavsiyenin yerini tutmaz. Siz veya tanıdığınız biri ruh sağlığı sorunlarıyla mücadele ediyorsa, nitelikli bir sağlık uzmanından yardım almak çok önemlidir.
Daha ayrıntılı bilgi için orijinal kaynağa başvurabilirsiniz:
