Antalya Ruhbilim Okulu – Dr.Murat Kemaloğlu Psikoterapi, Psikolojik destek, Psikiyatrist
Benzer İçerikler
Narsisistik savunmalar, bireyin benlik saygısını ve kırılgan egosunu korumak için kullandığı, genellikle bilinçdışı olan psikolojik mekanizmalardır. Bu savunmalar, kişinin gerçek benliğinden kopmasına, dış dünyaya karşı sahte bir imaj sergilemesine ve başkalarıyla otantik bağlar kurmakta zorlanmasına neden olabilir. Psikanalitik gelenekte sıkça ele alınan bu kavram, Carl Jung’un derinlik psikolojisi açısından da zengin bir yorumlama alanı sunar.
Narsisistik Savunma Mekanizmaları
Narsisistik savunmaların temelinde, bireyin içsel bir yetersizlik veya utanç duygusundan kaçma çabası yatar. Bu savunmalar, genellikle çocukluk dönemindeki travmatik deneyimler, aşırı övgü veya ihmal gibi etkenlerle şekillenir. Başlıca narsisistik savunma mekanizmaları şunlardır:
- İdealizasyon ve Devalüasyon: Kişi, kendisini veya başkalarını aşırı yüceltir (idealizasyon) veya aşırı değersizleştirir (devalüasyon). Bu, kendi içsel boşluğunu doldurma veya başkalarını kontrol etme çabasıdır.
- Büyüklük (Grandiyözite): Gerçekçi olmayan bir benlik algısı geliştirerek kendisini eşsiz, özel ve üstün görme. Bu, aslında derinlerde yatan yetersizlik duygusunun bir örtüsüdür.
- Yansıtma: Kendi olumsuz özelliklerini veya kabul edilemez duygularını başkalarına atfetme. Bu sayede kendi kusurlarını görmezden gelir.
- Küçümseme/Aşağılama: Başkalarını küçümseyerek veya aşağılayarak kendi benlik saygısını yükseltme.
- Reddetme (Dismisal): Kendisini eleştiren veya ona meydan okuyan gerçekleri görmezden gelme veya önemsizleştirme.
- Kontrol İhtiyacı: Çevrelerini ve ilişkilerini aşırı kontrol etme eğilimi, belirsizliğe karşı tahammülsüzlük.
- Empati Eksikliği: Başkalarının duygularını anlama ve onlara karşı duyarlılık göstermede zorlanma.
Bu savunmalar, kişinin gerçek benliğini gizlemesine ve dış dünyadan onay ve hayranlık beklemesine yol açar.
Jungçu Açıdan Narsisistik Savunmalar
Carl Jung’un analitik psikolojisi, narsisistik savunmalara derin ve sembolik bir bakış açısı sunar. Jung, bu savunmaları sadece patolojik bir durum olarak değil, aynı zamanda bireyleşme sürecindeki tıkanıklıklar veya Gölge ile yüzleşmekten kaçınmanın bir sonucu olarak ele alır.
Jungçu açıdan narsisistik savunmaları anlamak için şu kavramlar anahtar rol oynar:
- Persona ve Gölge:
- Persona: Bireyin dış dünyaya sunduğu, sosyal olarak kabul edilebilir maskedir. Narsisistik savunmalarda, persona aşırı gelişmiş ve gerçek benliği tamamen gölgelemiş olabilir. Kişi, benliğini personasıyla o kadar çok özdeşleştirir ki, altında yatan kırılganlığı ve yetersizliği görmezden gelir.
- Gölge: Kişiliğin kabul edilmeyen, bastırılmış, “karanlık” yönlerini içerir. Narsisistik birey, kendi gölge yönleriyle (örneğin, yetersizlik, kıskançlık, utanç) yüzleşmekten aşırı derecede kaçınır. Bu gölge içeriği, savunmalar aracılığıyla bastırılır veya dış dünyaya yansıtılır. Jungçu terapi, bireyi bu gölgeyle yüzleşmeye ve onu kişiliğin bütünsel bir parçası olarak kabul etmeye teşvik eder. Narsisistik savunmalar, bu yüzleşmeyi engelleyen güçlü bariyerlerdir.
- Öz (Self) ve Bireyleşme Süreci:
- Öz (Self): Jung’a göre Öz, kişiliğin bütünlüğünü, birliğini ve merkezini temsil eden arketipsel bir yapıdır. Bireyleşme süreci, Öz’ün farkına varma ve onu yaşama geçirme yolculuğudur.
- Narsisistik savunmalar, bireyin Öz’den kopmasına neden olur. Kişi, dışarıdan gelen onay ve hayranlık aracılığıyla sahte bir benlik oluşturmaya çalışırken, kendi içsel bilgeliğinden ve bütünlüğünden uzaklaşır. Jungçu terapi, bireyi bu dışsal onayın peşinden koşmaktan vazgeçirerek, kendi içsel merkezinle, yani Öz’le bağlantı kurmaya teşvik eder. Narsisistik savunmaların kırılması, bireyin Öz’üne doğru atacağı ilk adımlardan biridir.
- Animus/Anima:
- Animus (kadındaki erkek ilkesi) / Anima (erkekteki dişi ilkesi): Bu arketipler, kişinin bilinçdışındaki karşı cinsiyetli özelliklerini temsil eder. Narsisistik bireylerde, bu içsel karşıtların bütünleşmesinde zorluklar yaşanabilir. Örneğin, bir erkeğin anima’sını (duygusal, pasif yönler) reddetmesi, onun dışarıya karşı aşırı kontrolcü veya agresif bir persona sergilemesine yol açabilir.
Jungçu Terapide Narsisistik Savunmalarla Çalışmak
Jungçu terapide narsisistik savunmalarla çalışmak, genellikle uzun ve zorlu bir süreçtir çünkü bu savunmalar bireyin benliğinin çekirdeğine yerleşmiştir. Terapist, bu süreçte şunlara odaklanır:
- Gölgeyle Yüzleşme: Danışanın bastırdığı veya yansıttığı gölge özellikleriyle yavaşça yüzleşmesini sağlamak. Bu, rüya analizi, aktif imgelem ve sembollerle çalışma yoluyla yapılabilir.
- Persona’nın Sınırlarını Anlamak: Danışanın personasının ne kadarının otantik benliğini yansıttığını, ne kadarının bir savunma mekanizması olduğunu anlamasına yardımcı olmak.
- Öz’e Bağlantı Kurma: Danışanın dışsal onayın ötesinde, kendi içsel değerine ve bütünlüğüne odaklanmasını sağlamak. Bu, bireyleşme sürecini teşvik eder.
- Empati Gelişimi: Danışanın başkalarının bakış açılarını ve duygularını anlamasına yardımcı olmak, ilişkilerinde daha otantik bağlar kurmasını sağlamak.
- Kırılganlığın Kabulü: Narsisistik savunmaların altında yatan kırılganlık ve utanç duygularını güvenli bir ortamda deneyimlemesini ve kabul etmesini sağlamak.
Jungçu yaklaşım, narsisistik savunmaları sadece bir problem olarak görmek yerine, bireyin içsel dünyasının karmaşık bir parçası ve aynı zamanda bireyleşme yolunda bir engel olarak ele alır. Bu savunmaların anlaşılması ve çözülmesi, kişinin daha bütünsel, otantik ve anlamlı bir yaşam sürmesine olanak tanır.
